Abstract:
Mata dureen qorannoo kanaa Xiinxala Ergaa Sirba Masqalaa Oromoo Aanaa Amboo kan
jedhudha. Kanaaf, kaayyoon qorannoo kanaa ergaa sirba masqalaa Oromoo Aanaa Amboo
keessatti sirbamu xiinxaluudha. Kaayyoo kana galmaan gahuuf immoo malli qorannoo
akkamtaa hojiirra ooleera. Malli iddattoo qorannoo kanaas mala iddeetteessuu miti-carraa
jalaa mala akkayyoofi darbaan dabarsaatti dhimma bahameera. Dhimmoota mata duree kanaan
wal qabatan xiinxaluuf qabxiileen ijoon sakatta‟amaniiru.Adeemsi ragaa ittiin funaaname af gaaffiifi marii gareen jaarsoolii akka Aanaa Ambootti beekamoo ta‟an irraa
funaanameera.Akkasumas, ragaalee sirni kabaja ayyaana masqalaa walqabatanii
barreeffamaan jiraan sakatta‟meera. Kunis ragaalee af-gaaffii fi marii garee argaman akkaataa
wal fakkaataniin walitti fiduufi qindeessitee ibsuun haalli ergaa sirba Masqalaa keessatti itti
dhimma bahaman isaan kam akka ta‟an adda bahamaniiru. Adeemsa kana hordofuun
bu‟aan/argannoon qorannoo kanaan argaman bira gahamanii: sirbi ayyaana masqalaa akkuma
duudhaalee hawaasa biroo yeroofi safuu eegee kan raawwatu ta‟uu, haalduree ayyaana kana
irratti raawwataman yookiin sirboonni yeroo masqalaa sirbaman kan jala-bultii, yeroo
daamaraa, yeroo gubaa Masqalaafi kan gaggeessaa Masqalaa jedhamanii bakka garaagaraatti
qoodamaniru. Ergaan sirboota kunneenii tokkummaa jaalalaafi duudhaa aadaa Oromoo hedduu
akka ofkeessaa qaban adda ba‟eera. Walumaagalatti sirna kabaja sirba Masqalaa kana
dhaloonni si‟anaa akka itti dhimma bahu hubachiisuun aadaan Oromoo kun kunuunfamee akka
turuuf Waajjirri Aadaafi Turiizimiifi Qorattoonni aadaa gadifageenyan qoratanii bifa
barreeffamaan taa‟uun barbaachisaadha.
