Abstract:
Kaayyoon qorannoo kanaa Itti Fayyadama Afaanii Sirba ‘Barraaq’ jedhu kan aartist Keekiyyaa
Badhaadhaa Xiinxaluun qaaccessee kanan dhiyeesse yoo ta‟u, Qorannoon kun kan inni irrratti xiyyeeffate
dhimma haala itti fayyadama afaanii Sirba „Barraaq‟ keessatti mul‟atu xiinxaluun bu‟aa adda addaatiif
oolchuudha. Haaluma kanaan qorannoon kun Saxaaxa ibsaan gaggeeffame. Haaluma kanaan qorannoo
kana keessatti itti fayyadamni jechootaa sadarkaa garaagaraatti, maal akka fakkaatu, haala kamiin
jechoonni moggoofi faallaa, jechoonni idileefi al-idileen, jechoonni hiika fuullee akkasumas, irra
deddeebin jechootaa dhimma itti ba‟aman xinxalamee jira. Dabalataan, itti fayyadamni ogafaanii
jechamaa, malleen dubbii kanneen akka: iddeessafi nameessatti dhimma itti ba‟amuun ergaan darban
agarsiisuun qorannoon kun adeemsifamee jira. Qorannoo kana adeemsisuuf malli dhimma itti ba‟ame,
mala qorannoo akkamtaati. Sababni malli kun filatameefis ragaa sirbicha keessa jiru jechaan waan
xiinxalameefidha. Malli funaansa ragaa immoo, saakatta‟a dookimentii (ragaa) yemmuu ta‟u, sirba
suursagalee „Barraaq‟ jedhu irra deddeebiin daawwachuun sirba kana barreeffamatti jijjiiruun
xinxalamee dhiyaatee jira. Argannoon qorannoo kanaan bira ga‟ames, sirba Keekiyyaa „Barraaq‟jedhu
keeaasstti haammataman kan akka: gadda, tuffii, obsa fixachuu, akka ta‟an hubachuun daanda‟amee jira.
Dabalataan itti fayyadamni afaanii sadarkaa jechoota idileefi al-idilee, hiika moggoofi faallaa, irra
deddeebii jechootaatti gargaaramuun ergaan akka darbe bira ga‟amee jira. Kana malees, itti fayyadamni
ogafaanii jechaamaafi malleen dubbii kan akka: iddeessaafi nameessatti akka gargaarame hubachuun
danda‟amee jira. Itti fayyadmni caasaa afaanii sirba kanaan dhimma itti ba‟ame baayyeen isaa seera
caasaa Afaan Oromoo eeguun kan barreeffameefi amala walaloon tokko guutuu qabau yeedalummaa,
mana rukkutaa, tooraafi buufata qabaachuufi birsaga walqixxee irraa akka ijaarame bira ga‟mee
jira.Dhumarratti qaamota garaagaraa dhimmi isaa ilaallatuuf, yaadni furmaataa kennamee jira.
